Τα τάνκς επιστρέφουν?

Η Μεταπολίτευση μπορεί να γιορτάζεται με τη συνήθη δεξίωση στο Προεδρικό Μέγαρο, όμως οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις ετοιμάζονται ξανά για την πάταξη του "εσωτερικού εχθρού". Το πιστοποιούν τα ντοκουμέντα της 33ης Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας που φέρνουμε σήμερα στο φως.

Από το Πολυτεχνείο ώς τη Βουλή, το πλήθος ξεπερνούσε πια τις 200.000 κι ώρα με την ώρα αυξανόταν. Οι οδικές αρτηρίες του κέντρου ήταν ερμητικά σφραγισμένες με οδοφράγματα, τα συνθήματα που καλούσαν την κυβέρνηση να παραιτηθεί γινόντουσαν όλο και πιο αποφασιστικά. Ηταν προφανές ότι η γενική απεργία που ξέσπασε μετά την απόφαση για ριζική «αναμόρφωση» του Ασφαλιστικού έπαιρνε πλέον απρόβλεπτες διαστάσεις. Ακόμη και τα ΜΑΤ, απρόθυμα στην αρχή, κατάκοπα στη συνέχεια, δεν ήταν σε θέση να κάμψουν τους εξαγριωμένους πολίτες. Ωσπου, από το βάθος της Βασιλίσσης Σοφίας αρχικά, από τους Στύλους του Ολυμπίου Διός και την Αλεξάνδρας στη συνέχεια, φάνηκαν τα τεθωρακισμένα. Προχώρησαν μέχρι τις παρυφές του πλήθους κι ακολούθησε η προβλεπόμενη διαδικασία. Πρώτα το «Στοιχείο Ψυχολογικών Επιχειρήσεων», ένα όχημα Χάμερ με μεγάφωνα, που κάλεσε τους συγκεντρωμένους να διαλυθούν. Υστερα οι αντλίες Στάγερ, τα ειδικά θωρακισμένα για το γκρέμισμα των οδοφραγμάτων, τα δακρυγόνα και οι πλαστικές σφαίρες. Οι διαδηλωτές όμως παρέμειναν ακλόνητοι: υποχωρούσαν για λίγο κι ύστερα ξανάρχονταν, γιγαντωμένοι από τη δύναμη που δίνει στις εξεγερμένες μάζες το χαμένο δίκιο τους και η αίσθηση του αριθμού τους. Ηταν σαφές ότι η κλιμάκωση της αντίστασης είχε φτάσει πλέον στο «επίπεδο 5» που προβλέπουν τα σχετικά εγχειρίδια. Αρμόδιος για την εφαρμογή των «κανόνων εμπλοκής», ο διοικητής της ειδικής «Ταξιαρχίας Καταστολής Πλήθους» έδρασε όπως είχε εκπαιδευτεί: Με διαταγή του οι πολυβολητές των ερπυστριοφόρων Μ 113 της μονάδας άνοιξαν πυρ κατά των συγκεντρωμένων. Σαράντα χρόνια μετά το 1973 ο ελληνικός στρατός έβαφε ξανά τα χέρια του στο αίμα ελλήνων πολιτών.Το παραπάνω σενάριο τοποθετείται στο 2013 και είναι, φυσικά, φανταστικό. Οχι όμως κι εξωπραγματικό, όπως αποκαλύπτουν τα ντοκουμέντα που φέρνουμε σήμερα στο φως. Ενώ η Ελληνική Δημοκρατία γιορτάζει τα τριακοστά δεύτερα γενέθλιά της, θεωρώντας πολύ μακρινή την εποχή που ο στρατός είχε αναλάβει την επιβολή της «τάξης» και της «εσωτερικής ασφάλειας» της χώρας, αυτό που στην πραγματικότητα ανήκει στο παρελθόν είναι ο «περιορισμός του στρατού στους στρατώνες του». Τα τανκς επιστρέφουν στο χώρο της πολιτικής, έστω και κάτω από όρους πολύ διαφορετικούς απ' αυτούς των πρώτων μεταπολεμικών δεκαετιών. Δεν πρόκειται, βέβαια, για πραξικόπημα αλλά για κάτι εξίσου σοβαρό: την έμπρακτη εφαρμογή της πρόσφατης αλλαγής αμυντικού δόγματος της χώρας, με την οποία οι ένοπλες δυνάμεις εκτός από την απόκρουση του «εξωτερικού» εχθρού αναλαμβάνουν ξανά, πρώτη φορά μετά το 1974, την προστασία και από τον «εσωτερικό» εχθρό, που τώρα πια ακούει στην (made in USA) ονομασία «ασύμμετρες απειλές». Τα βασικά στοιχεία αυτής της θεσμικής τομής παρουσιάστηκαν εκτενώς σε παλιότερο ρεπορτάζ του «Ιού» («Μεταμοντέρνοι συνταγματάρχες», «Κ.Ε.» 14.11.2004). Εδώ θα υπενθυμίσουμε απλώς ότι στο νεολογισμό «ασύμμετρες απειλές» περιλαμβάνονται εκδοχές του «εσωτερικού εχθρού» όπως η «αστάθεια», η «λαθρομετανάστευση» και -κυρίως- η «τρομοκρατία» (δηλ. η «απόπειρα ανατροπής των υφιστάμενων κοινωνικών και οικονομικών δομών», σύμφωνα με τον ισχύοντα Ν. 3251/2004). Εξαιρετικά αποκαλυπτική είναι άλλωστε επ' αυτού η επίσημη ιστοσελίδα του υπουργείου Εθνικής Αμυνας: στην περίπτωση «ασύμμετρων απειλών», διαβάζουμε, «από τη μια βρίσκεται ένα οργανωμένο κράτος και από την άλλη έχουμε "ομάδες συμφερόντων ή τρομοκρατών"». Το ποιες είναι οι «ομάδες συμφερόντων», που ενδέχεται να τα βάλουν με το «οργανωμένο κράτος», δεν χρειάζεται βέβαια φαντασία για να το διαπιστώσει κανείς...Αυτά όσον αφορά το γενικότερο θεωρητικό και θεσμικό πλαίσιο. Σήμερα, όμως, θα μας απασχολήσει η πρακτική εφαρμογή του αναπροσανατολισμού των ενόπλων δυνάμεων κατά του «εσωτερικού εχθρού» -και, συγκεκριμένα, η συγκρότηση των πρώτων ειδικών στρατιωτικών μονάδων με αντικείμενο την καταστολή διαδηλώσεων. Στη διάθεσή μας έχουμε μια σειρά συγκλονιστικά ντοκουμέντα, την αποκάλυψη των οποίων οφείλουμε στους ενεργούς πολίτες του «Δικτύου Στρατευμένων "Σπάρτακος"».Πρόκειται για δύο ντοκουμέντα από το 3ο Επιτελικό Γραφείο της 33ης Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας και τιτλοφορούνται «Μνημόνιο Διμοιρίας Καταστολής Πλήθους». *Το πρώτο αποτελείται από 53 σελίδες κι ασχολείται με την οργάνωση, τον εξοπλισμό, τους σχηματισμούς και την εκπαίδευση των νέων αυτών ειδικών μονάδων. *Το δεύτερο ντοκουμέντο απαρτίζεται από 9 μόλις σελίδες, αποτελεί σύνοψη του πρώτου και χρησιμοποιήθηκε σε ενημερωτική διάλεξη τον Ιούνιο του 2005. *Συμπληρωματική προς τα δύο προηγούμενα είναι μια σειρά διαφανειών, σε σύστημα PowerPoint, που χρησιμοποιήθηκε κατά την ίδια εκδήλωση. Στρατιωτικά ΜΑΤΣύμφωνα με το μνημόνιο, το αρχικό έναυσμα για τη συγκρότηση των στρατιωτικών ΜΑΤ παρείχε η εμπειρία του ελληνικού εκστρατευτικού σώματος στο Κόσοβο (ΕΛΔΥΚΟ) από τις βίαιες διαδηλώσεις των εκεί αλβανών εθνικιστών κατά της εναπομείνασας σερβικής παρουσίας: «Μετά τα γεγονότα της 17ης Μαρτίου 2004 στην πόλη Ουρόσεβατς του Κοσσυφοπεδίου», διαβάζουμε, «κρίθηκε αναγκαία η συγκρότηση τμήματος το οποίο θα συμμετείχε σε επιχειρήσεις καταστολής πλήθους. Οι εθνικοί περιορισμοί που δέσμευαν την εμπλοκή στρατιωτικού τμήματος με πολίτες άρθηκαν, δίνοντας τη δυνατότητα συμμετοχής σε τέτοιου είδους επιχειρήσεις» (σ. 1).Ακολούθησε η σύσταση των πρώτων «διμοιριών καταστολής πλήθους» κι ο εξοπλισμός τους από τις ΗΠΑ, με χρήματα -εννοείται- του ελληνικού Δημοσίου: «Με τη διάθεση ανάλογης πίστωσης από το ΣΔΑΕΕ (Β' Σ.Σ.), παραγγέλθηκαν μέσω της Αμερικανικής Ταξιαρχίας του Ανατολικού Τομέα της KFOR (ΜΝΒ-Ε) τα παρακάτω υλικά καταστολής πλήθους τα οποία αυτή τη στιγμή έχουν διατεθεί στις δύο Ελληνικές Μονάδες (Βορείου και Νοτίου Τομέα) της ΕΛΔΥΚΟ-2: (α) 120 Ασπίδες, (β) 120 Προσωπίδες, (γ) 120 Ζεύγη περικνημίδες, (δ) 120 γκλομπς μεταλλικά (πτυσσόμενα)» (σ. 53).*Το οπλοστάσιο των εν λόγω μονάδων, όπως περιγράφεται στο μνημόνιο, δεν περιορίζεται, ωστόσο, στα παραπάνω. Κάποια στοιχεία του «ειδικού εξοπλισμού» τους, όπως οι «φυσούνες» και τα τουφέκια εκτόξευσης δακρυγόνων ή οι χειροβομβίδες «κρότου-λάμψης» μπορεί κάλλιστα να τα έχει προμηθευτεί ο ελληνικός στρατός από τα αντίστοιχα στοκ της ΕΛ.ΑΣ. Για κάποια άλλα, όμως, όπως οι πλαστικές σφαίρες ή τα «μη φονικά όπλα» τρίτης γενιάς, που δεν έχουν κάνει ακόμη την εμφάνισή τους στο «πεζοδρόμιο» της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, τα ερωτήματα τα σχετικά με την προμήθειά τους παραμένουν ανοιχτά. *Το ντοκουμέντο που έχουμε στα χέρια μας δεν περιορίζεται, πάντως, στην καταγραφή των βημάτων που έχουν γίνει. Προχωρά και σε συστάσεις για τη επέκταση του εγχειρήματος: Ο εχθρός λαός«Η εκμετάλλευση της αποκτηθείσας εμπειρίας από τα στελέχη κατά την διάρκεια των αποστολών στην KFOR καθώς επίσης και η συντήρηση και βελτίωση του επιπέδου εκπαίδευσης του προσωπικού απαιτεί την προμήθεια και διάθεση στις Μονάδες που εναλλάσσονται σε αποστολές ανάλογου αριθμού υλικών καταστολής πλήθους και πυρομαχικών» (σ. 53). Είναι προφανές ότι το Κόσοβο αποτελεί το πειραματικό πεδίο για την προσαρμογή του ελληνικού στρατού στο νέο του ρόλο.*Αποκαλυπτικές για τη μακροπρόθεσμη λογική του εγχειρήματος είναι οι «προϋποθέσεις δράσεως» των νέων μονάδων, όπως περιγράφονται στο μνημόνιο (σ. 18-19).*Πρώτη προϋπόθεση αποτελεί η «ύπαρξη διαδηλώσεων (ειρηνικών ή μη)». Ας προσέξουμε το τελευταίο: για την επέμβαση του στρατού δεν χρειάζεται οι διαδηλωτές να είναι βίαιοι. Αρκεί η «ύπαρξή» τους.*Δεύτερη προϋπόθεση συνιστά η «ύπαρξη πληροφοριών που σχετίζονται με τις διαδηλώσεις». Σε απλά ελληνικά, η νεοσύστατη στρατιωτική ΕΥΠ (ΔΔΣΠ) και τα κατά τόπους Α2 δεν (πρέπει να) περιορίζονται στη συλλογή καθαρά στρατιωτικών πληροφοριών αλλά να επεκτείνουν το ενδιαφέρον τους σε ό,τι αφορά την «κοινωνία των πολιτών», ώστε να είναι εγκαίρως ενήμεροι για οτιδήποτε «σχετίζεται με διαδηλώσεις». Οι μακροπρόθεσμες συνέπειες αυτής της νέας αρμοδιότητας είναι, πιστεύουμε, προφανείς.*Η τρίτη προϋπόθεση εμπλοκής των στρατιωτικών ΜΑΤ έχει να κάνει με την αρμοδιότητα χρησιμοποίησής τους. Κατά το μνημόνιο, «ο τοπικός Διοικητής είναι αυτός που αποφασίζει για τον τρόπο δράσης της διμοιρίας καταστολής πλήθους, σύμφωνα πάντα με τους ισχύοντες κανόνες εμπλοκής».*Συναφείς προς τα παραπάνω είναι ο περιγραφόμενος «τρόπος ενέργειας» των νέων μονάδων (σ. 8-12) και, κυρίως, η προβλεπόμενη «κλιμάκωση» της δράσης τους (σ. 19-20). *Τα στρατιωτικά ΜΑΤ φτάνουν στον τόπο της διαδήλωσης με ερπυστριοφόρα θωρακισμένα Μ113 (4 ανά διμοιρία), συνοδευόμενα από ένα πυροσβεστικό όχημα «καταστολής ταραχών» κι ένα όχημα «ψυχολογικών επιχειρήσεων» εφοδιασμένο με μεγάφωνα. Εκτός από τον οδηγό στο τελευταίο επιβαίνουν επίσης δύο «χειριστές κρίσεων» (διαπραγματευτές) κι ένας «μεταφραστής». *Πρώτη ενέργειά τους είναι η «εκτίμηση καταστάσεως» σύμφωνα με «τις υπάρχουσες πληροφορίες και την πρώτη επαφή με τους διαδηλωτές». *Ακολουθεί η «επιλογή του καταλληλότερου και αποτελεσματικότερου σχηματισμού ελέγχου πλήθους» από τους (κρανοφόρους, ασπιδοφόρους και ροπαλοφόρους) οπλίτες και η «άρση τυχόν κωλυμάτων» (δηλ. οδοφραγμάτων) από τα θωρακισμένα. *Πριν από τη χρήση βίας προβλέπεται «προσπάθεια επαφής με τους επικεφαλής των διαδηλωτών από το Στοιχείο Ψυχολογικών Επιχειρήσεων, για την ομαλή διάλυση του πλήθους». *Σε περίπτωση που συγκεντρωμένοι παραμείνουν στο χώρο, έστω και ειρηνικά, έρχεται η ώρα για την «εφαρμογή του επιλεγμένου τρόπου ενεργείας, προκειμένου να επιτευχθεί η αναίμακτη διάσπαση του πλήθους» (σ. 12).Διαφωτιστικότερο είναι το κεφάλαιο το σχετικό με την «κλιμάκωση επιπέδων αντιστάσεως» των διαδηλωτών και τη συνακόλουθη «κλιμάκωση επιπέδων βίας» του τμήματος. *Στην «υπακοή» του πλήθους αντιστοιχεί η «συνεργασία», η «παθητική αντίστασή» του αντιμετωπίζεται με «χρησιμοποίηση μη φονικών όπλων 1ου σταδίου», η «ενεργητική αντίστασή» του με «μη φονικά όπλα 2ου σταδίου», ενώ η «επιθετικότητα» και η «πρόκληση τραυματισμού» οδηγούν σε χρήση «μη φονικών όπλων 3ου σταδίου». *Σε περίπτωση, τέλος, που η «επιθετικότητα» των διαδηλωτών έχει ως αποτέλεσμα την «πρόκληση θανάτου», τότε η μονάδα χρησιμοποιεί τα «φονικά όπλα» της, με πρώτα και καλύτερα τα πολυβόλα των Μ 113. Τα... προσόνταΔυστυχώς, το ανά χείρας εγχειρίδιο δεν προσδιορίζει ποια από τα «μη φονικά» όπλα των ειδικών διμοιριών χρησιμοποιούνται σε κάθε «στάδιο». Υποθέτουμε ότι οι «βακτηρίες χειραγώγησης» (κοινώς γκλομπ) υπάγονται μάλλον στην πρώτη κατηγορία, ενώ οι πλαστικές σφαίρες και χειροβομβίδες στην τελευταία κατηγορία. *Την υπηρεσιακή εικόνα της αντιμετώπισης των διαδηλωτών απ' το στρατό συμπληρώνουν τα «τυπικά προσόντα προσωπικού» των μονάδων. *Τα στρατιωτικά ΜΑΤ πρέπει να έχουν το σωστό «ύφος», ώστε να δημιουργούν «θετική εντύπωση στην κοινωνία μέσω της σωστής στάσης του σώματος, του κανονικού της στολής και της προσωπικής διαγωγής» τους. *Πρέπει να έχουν, επίσης, «θάρρος», ώστε «να δίνουν την εντύπωση ικανότητας να κάνουν τις αναγκαίες και μη δημοφιλείς ενέργειες και να παίρνουν την ευθύνη των πράξεών τους». *Απαραίτητη ιδιότητά τους θεωρείται, τέλος, η «αποφασιστικότητα», δηλαδή «η ανάγκη του κάθε στρατιωτικού και ιδιαίτερα του ηγήτορος να παίρνει γρήγορες αποφάσεις όταν αντιμετωπίζει καταστάσεις που δεν καλύπτονται από τις ειδικές διατάξεις», και «χωρίς να περιμένει διαταγές» (σ. 18). Η απόφαση για τη βίαιη διάλυση μιας συγκέντρωσης πολιτών, «ειρηνικής ή μη», ανήκει μ' άλλα λόγια στην αποκλειστική αρμοδιότητα του τοπικού στρατιωτικού «ηγήτορος», ο οποίος πάντως προεξοφλείται ότι θα διαθέτει όχι μόνο σωματική αλλά και «ψυχική υγεία» (σ. 18).*Το συγκλονιστικότερο τμήμα του ντοκουμέντου είναι αυτό που ασχολείται με τα μελλοντικά όργανα καταστολής. Αναφερόμαστε στα διαβόητα «μη φονικά» (ή «λιγότερο φονικά») όπλα, που το αμερικανικό Πεντάγωνο επεξεργάζεται από τα μέσα της περασμένης δεκαετίας ώστε να καταστεί λειτουργικότερη (και περισσότερο εύπεπτη από την κοινή γνώμη) η ανάθεση αστυνομικών καθηκόντων στο στρατό. Τα «μη φονικά» όπλαΠρόκειται για μια απίστευτη γκάμα όπλων που σκοπό έχουν να συμβάλουν στην καταστολή «οχλοκρατικών εκδηλώσεων», μετριάζοντας (χωρίς να εξαλείφουν) τις άμεσες θανατηφόρες επιπτώσεις της οπλοχρησίας: «ακουστικά» όπλα που τρελαίνουν «προσωρινά» στον πόνο τα αφτιά των συγκεντρωμένων, «νευροανασταλτικοί παράγοντες» που παραλύουν τα προσβαλλόμενα άτομα, «κολλώδεις ουσίες» που ακινητοποιούν τους διαδηλωτές, «δίκτυα παγίδευσης» κι εκτυφλωτικές ακτίνες λέιζερ, μέχρι πομποί ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων που μετατρέπουν τους διαδηλωτές σε φούρνους μικροκυμάτων του εαυτού τους, σιγοψήνοντάς τους μέσα στον ίδιο τους τον ιδρώτα...Οπως υπενθυμίζει το μνημόνιο, οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ «για πρώτη φορά, εκπαιδεύτηκαν και έκαναν χρήση μη φονικών όπλων κατά την επιχείρηση United Shield στη Σομαλία, πράγμα που έγινε στη συνέχεια και κατά τις επιχειρήσεις Restore Hope Democracy στην Αϊτή (1995-1996) και Joint Endeavor στη Βοσνία (1996-1997, στο πλαίσιο του ΟΗΕ)» (σ. 41). Κι απ' ό,τι φαίνεται ήρθε η ώρα να τα σπρώξουν και στις υπόλοιπες συμμαχικές δυνάμεις.Δυστυχώς, το μνημόνιο δεν προσδιορίζει επακριβώς ποια απ' αυτά τα όπλα σχεδιάζεται να ενσωματωθούν στο οπλοστάσιο των ελληνικών «διμοιριών καταστολής πλήθους». Μαθαίνουμε μονάχα ότι οι εν λόγω μονάδες ασκούνται στη «χρησιμοποίηση μη φονικών όπλων» πρώτου, δεύτερου και τρίτου σταδίου κατά τη δεύτερη και τρίτη εβδομάδα της εκπαίδευσής τους. *Σημαντικότατη φαίνεται, ωστόσο, η αντίσταση που οι ίδιοι οι συντάκτες του ντοκουμέντου προβάλλουν στην αξιοποίηση αυτών των εργαλείων: Δεκαοκτώ από τις 53 σελίδες του μνημονίου ασχολούνται με τις νομικές και τεχνικές παραμέτρους του ζητήματος, για να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι η χρήση των «μη φονικών όπλων» είναι απαράδεκτη τόσο από νομική άποψη (σ. 28) όσο και λόγω των ενδεχόμενων συνεπειών τους. *Το κείμενο επισημαίνει «την έλλειψη γνώσης, σε σχέση με συγκεκριμένα αποτελέσματα εργαστηριακών μελετών που να επιβεβαιώνουν ή όχι τις επιπτώσεις πάνω στον άνθρωπο της χρήσης όλων των κατηγοριών των μη φονικών όπλων» (σ. 30). Για την ακρίβεια, «οι νέες τεχνολογίες που εφαρμόζονται για την παραγωγή της νέας αυτής γενιάς όπλων δεν έχουν ακόμα εξεταστεί πλήρως ως προς τα αποτελέσματά τους πάνω στον άνθρωπο και το περιβάλλον του. Επομένως ακόμη και για τα αποτελέσματα χρήσης ενός μη φονικού όπλου, το οποίο δεν φαίνεται να δημιουργεί άμεσα κάποιο σοβαρό πρόβλημα στην κατάσταση της υγείας των προσβαλλόμενων από αυτό, δεν υπάρχουν μέχρι σήμερα επιβεβαιωμένες εργαστηριακές μελέτες για το αν ενδέχεται να προκληθούν από αυτό μακροπρόθεσμα άλλα σοβαρά και δυσμενή αποτελέσματα» (σ. 40).*Μεταξύ άλλων παραδειγμάτων υπενθυμίζεται πως «ακόμη και οι λαστιχένιες σφαίρες θα μπορούσαν να είναι θανατηφόρες» (σ. 32), πως «ένα από τα συστατικά του κολλώδους αφρού είναι το βουταδιένιο, το οποίο έχει αποδειχθεί ότι προκαλεί καρκίνο σε πειραματόζωα» (σ. 31), καθώς και ότι «η χρήση όπλων λέιζερ που έχουν σχεδιαστεί με σκοπό να προκαλέσουν μόνιμη τύφλωση είναι απαγορευμένη» (σ. 33). Οι παράπλευρες απώλειες*Επισημαίνεται επίσης ο αυξημένος κίνδυνος ανεξέλεγκτων παράπλευρων απωλειών: «Πολλές από τις μη φονικές τεχνολογίες έχουν διαφορετικά αποτελέσματα ανάλογα με την ηλικία, την κατάσταση της υγείας, το βάρος κ.λπ. του προσώπου που θα προσβληθεί. Ποιος μπορεί να εγγυηθεί, λοιπόν, ότι ένα ακουστικό όπλο, το οποίο επιφέρει απλώς "αποτελέσματα ενόχλησης" σε κάποιο ενήλικο άτομο, δεν θα προκαλέσει για παράδειγμα κώφωση σε ένα μωρό, που θα τύχει να βρίσκεται στην εμβέλειά του;» (σ. 43).*Κατ' εξοχήν ανησυχητική θεωρείται, τέλος, η άρση των αναστολών που επιφέρει η (υποτιθέμενη) «ηπιότητα» των εν λόγω όπλων. Η εισαγωγή τους στο στρατιωτικό οπλοστάσιο «θεωρείται ότι θα λειτουργήσει πολλαπλασιαστικά ως προς τη συχνότητα χρησιμοποίησης ένοπλης -έστω μη φονικής- βίας, ακριβώς λόγω της μη θανατηφόρας ιδιότητας των όπλων αυτών, η οποία θα χρησιμοποιηθεί σαν άλλοθι για τη χρήση τους» (σ. 44). Οπως ακριβώς συμβαίνει ήδη με τα «δακρυγόνα» της ΕΛ.ΑΣ...Αυτά όσον αφορά την «ειρηνευτική» μας αποστολή στο Κοσσυφοπέδιο. Πώς, όμως, προκύπτει η πιθανή επέκταση του μοντέλου στο εσωτερικό της χώρας; Ενα πρώτο στοιχείο αποτελεί η αλλαγή του αμυντικού δόγματος, που αναφέραμε παραπάνω. Η «γενική δοκιμή» της ανάθεσης αστυνομικών καθηκόντων στο στρατό έγινε ήδη κατά την Ολυμπιάδα του 2004. Μια δεύτερη ένδειξη προέρχεται από την εξέλιξη στις ΗΠΑ, τη μητέρα-πατρίδα του δόγματος των «ασύμμετρων απειλών»: εκεί η «πειραματική» χρήση των «μη θανατηφόρων» οπλικών συστημάτων ξεκίνησε από τις «ειρηνευτικές» αποστολές στη Σομαλία και τη Βοσνία για να καταλήξει στα πεζοδρόμια του Σιάτλ, τις μέρες των μεγάλων διαδηλώσεων του 1998 κατά της παγκοσμιοποίησης. Ανάλογη εξέλιξη παρατηρείται ήδη στα καθ' ημάς -σε επίπεδο, προς το παρόν, στρατιωτικών ασκήσεων και μόνο. Η πρώτη τέτοια άσκηση πραγματοποιήθηκε στις 13.3.2002 στη Βέροια και αφορούσε την αντιμετώπιση «οχλοκρατικών εκδηλώσεων» στη διάρκεια ειρηνευτικής αποστολής. Ακολούθησαν τα γυμνάσια στις 5.11.2003 στη Νέα Σάντα, με συμμετοχή Ανατολικοευρωπαίων από τα κατοχικά στρατεύματα του Ιράκ. Ωσπου τον περασμένο μήνα, στις 13-15 Ιουνίου, το 951 Τάγμα Στρατονομίας δοκίμασε, σύμφωνα με αποκαλυπτικό ρεπορτάζ του «Ριζοσπάστη» (25.6.06), τα γκλομπ και τα δακρυγόνα του πάνω σε (υποτιθέμενους) εγχώριους αντινατοϊκούς διαδηλωτές.Ποιοι άλλοι να έχουν σειρά;

Τα όρια του χημικού πολέμουΒασικό στοιχείο του εξοπλισμού των ειδικών κατασταλτικών μονάδων που συγκροτούνται στο εσωτερικό του ελληνικού στρατού αποτελούν -τι άλλο;- τα «δακρυγόνα» χημικά όπλα. Το εγχειρίδιο της 33ης Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας, που έχουμε στα χέρια μας, είναι σαφέστατο: στο οπλοστάσιο των «διμοιριών καταστολής πλήθους» περιλαμβάνονται οι «συσκευές δακρυγόνων αερίων» (οι «φυσούνες» που η ΕΛΑΣ χρησιμοποιεί από το 1998), «σπρέι πιπεριού» (με τα οποία είναι εξοπλισμένος καθένας από τους 4 άνδρες του «στοιχείου επεμβάσεως» της διμοιρίας), «τυφέκιο εκτοξεύσεως δακρυγόνων φυσιγγίων» (από ένα στις 2 «ομάδες καταστολής πλήθους» της διμοιρίας) και, τέλος, «δακρυγόνες χειροβομβίδες» (2 ανά οπλίτη). Στον χειρισμό αυτών των όπλων αφιερώνονται 7 από τις 53 σελίδες του Μνημονίου. Αφορούν τις «τεχνικές» ρίψης των δακρυγόνων, τους «παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν τη χρήση» τους, τα «πλεονεκτήματα» και τους «κινδύνους» που εμπεριέχει αυτή, καθώς και τις «πρώτες βοήθειες σε περίπτωση προσβολής από χημικά».Μέχρι εδώ, τίποτα το αξιοπερίεργο. Τι πιο φυσιολογικό από το να καταφεύγουν τα στρατιωτικά ΜΑΤ στην τεχνογνωσία και τις μεθόδους των συναδέλφων τους της ΕΛ.ΑΣ.; Το ζουμί της υπόθεσης βρίσκεται ωστόσο σε δύο σημεία του υπηρεσιακού αυτού ντοκουμέντου:Το πρώτο αφορά τη νομιμότητα της χρήσης των δακρυγόνων. Οπως έχουμε κι άλλοτε εκτενώς αναφέρει («Ε» 4.12.99 & 26.1.02, «Κ.Ε» 13.9.98 & 1.6.03), η πολεμική χρήση αυτών των αερίων απαγορεύεται από το Πρωτόκολλο της Γενεύης (1925), η δε παραγωγή τους για στρατιωτικούς σκοπούς έχει κι αυτή απαγορευθεί από τη σχετική Σύμβαση του Παρισιού (1993). Οι διατάξεις αυτές προβληματίζουν τον συντάκτη του Μνημονίου, όσον αφορά τη χρήση των εν λόγω ουσιών από τις νεοσύστατες στρατιωτικές μονάδες. Πόσω μάλλον αφού «στο άρθρο 1 παρ. 5 της Σύμβασης [του 1993] προβλέπεται ρητά ότι "έκαστο των Συμβαλλομένων Μερών-Κρατών αναλαμβάνει την υποχρέωση όπως μη χρησιμοποιήσει μέσα καταστολής ως μέσα πολέμου"» (σ. 39). Τα «δακρυγόνα» μπορούν να ρίχνονται ανεξέλεγκτα εναντίον του «εσωτερικού εχθρού», ενδεχόμενη όμως χρήση τους σε διακρατική σύρραξη συνιστά έγκλημα πολέμου! Το δεύτερο ενδιαφέρον σημείο τιτλοφορείται «Χρήση Χημικών Μέσων εντός Κατοικημένων Περιοχών» κι αφορά την απαγόρευση ρίψης δακρυγόνων βλημάτων μέσα σε κατοικημένες περιοχές! Για τους λόγους που επιβάλλουν αυτή την αυτοσυγκράτηση, αφήνουμε να μιλήσει το ίδιο το ντοκουμέντο:«(α) Οπως προαναφέρθηκε, όλα τα είδη των χημικών μέσων που θα χρησιμοποιηθούν από το Στρατό Ξηράς, λειτουργούν με καύση.(β) Για το λόγο αυτό, χρήση όπλου για την εκτόξευση χημικών μέσων δεν πρέπει να γίνεται εντός κατοικημένων περιοχών διότι:1. Είναι δυσκολότερος ο έλεγχος του σημείου πτώσης του χημικού μέσου με ενδεχόμενο την πρόκληση πυρκαγιάς.2. Υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού προσώπων, εφόσον αλλάξει η κατεύθυνση τους μετά από πρόσκρουση σε τοίχους, εξώστες, κολώνες κτιρίων και ηλεκτρικού ρεύματος, ή ακόμα χειρότερα λόγω εισόδου του χημικού μέσου στο εσωτερικό κατοικιών ή γραφείων.(γ) Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες διαμορφώνονται αντίξοες και δυσμενείς συνθήκες (αντίθετη φορά ανέμου, αδυναμία πραγματοποίησης ελιγμών λόγω μη ύπαρξης εφεδρικών δυνάμεων) κατά την διάρκεια επιχείρησης για την αντιμετώπιση πολύ μεγάλου πλήθους σε ανοιχτούς χώρους (πλατείες κ.λπ.) όποτε καθίσταται επιτακτική ανάγκη η χρήση όπλου χημικών μέσων, τούτο θα γίνεται μόνο μετά από εντολή του επικεφαλής και με την προϋπόθεση ότι η χρήση θα γίνει από έμπειρο χειριστή και κατά τρόπο απόλυτα ελεγχόμενο για την αποφυγή ατυχημάτων εκμεταλλευόμενοι πάντοτε τη φορά του ανέμου και εκτοξεύοντας φυσίγγια Νο 565, που διασπώνται σε μικρότερα τεμάχια και συνεπώς ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος τραυματισμού διαδηλωτή» (σ. 24).Εξίσου εύγλωττες είναι οι οδηγίες του Μνημονίου σύμφωνα με τις οποίες «δεν επιτρέπεται χρήση χημικών ουσιών: (α) σε ποδοσφαιρικά γήπεδα, (β) σε θέατρα και κινηματογράφους, (γ) σε σχολεία, (δ) σε χώρους, όπου για την έξοδο ή την αποχώρηση, το πλήθος πρέπει να εξέλθει υποχρεωτικά από στενούς διαδρόμους ή θύρες» (σ. 25).Ο,τι ακριβώς κάνει η ΕΛ.ΑΣ., δηλαδή, εις βάρος των ελλήνων πολιτών. Που κανένα Πρωτόκολλο της Γενεύης δεν προστατεύει...ΔΙΑΒΑΣΤΕΙός της Κυριακής, «Μεταμοντέρνοι συνταγματάρχες. Στρατός και "εσωτερικός εχθρός"» («Κ.Ε» 14.11.2004). Η αλλαγή αμυντικού δόγματος των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Ηλίας Παπαθανάσης«Μη Φονικά όπλα. Η τεχνολογία του πολιτικοστρατιωτικού ελέγχου» (Περισκόπιο της Επιστήμης, τχ. 264, 9.2002). Κριτική επισκόπηση της νέας γενιάς «μη φονικών» οπλικών συστημάτων. Tom Burghardt (ed.)«Police State America. U.S. "Civil Disturbance" planning» (εκδ. Arm the Spirit - Solidarity, Τορόντο - Μόντρεαλ - Σαν Φρανσίσκο 2002). Συλλογή άρθρων για τον σχεδιασμό της καταστολής του εσωτερικού εχθρού στις ΗΠΑ, πριν και μετά την 11η Σεπτέμβρη (ακριβέστερα: καθ' οδόν προς αυτή). Περιλαμβάνει δυο αναλυτικά κείμενα του Φρανκ Μοράλες για τα «μη θανατηφόρα όπλα» εν γένει και τα «όπλα μικροκυμάτων» ειδικότερα. ΔΕΙΤΕ«Εδώ Πολυτεχνείο» του Αλμπερτ Κούραντ (1973). Το κλασικό ντοκιμαντέρ της ολλανδικής τηλεόρασης, με τις επιδόσεις του ελληνικού στρατού την τελευταία φορά που του ανατέθηκε η αντιμετώπιση του «εσωτερικού εχθρού».Υπουργείο Εθνικής Αμυνας (http://www.mod.mil.gr). Ο επίσημος δικτυακός τόπος του ΥΠΕΘΑ. Στην ειδική ιστοσελίδα για τις «ασύμμετρες απειλές» (κατηγορία «αμυντική πολιτική»), πληροφορούμαστε ότι ο νέος εσωτερικός εχθρός συγκροτείται από «ομάδες συμφερόντων» που αντιπαρατίθενται με το «οργανωμένο κράτος».

Ελευθεροτυπία, 23/7/2006